Udar mózgu jest trzecią przyczyną zgonów w Polsce, zaraz za chorobami nowotworowymi oraz zawałami. I podobnie jak w przypadku chorób układu krążenia, niektóre schorzenia, zła dieta czy nadużywanie alkoholu mogą doprowadzić do powstania udaru. Przyczyny udaru mózgu mogą być różne, jednak konsekwencje udaru są już dość poważne. Niektórzy pacjenci po udarach wracają do zdrowia w krótkim czasie, inni z kolei, jeśli przeszli przez rozległy udar krwotoczny, mogą nawet nie odzyskać przytomności. Czy zatem udaru można uniknąć?

Udar – przyczyny zachorowania

W medycynie rozróżnia się dwa rodzaje udarów: udary krwotoczny i niedokrwienny, które różnią się bezpośrednimi przyczynami, jakie prowadzą do powstania udaru. Sam udar wiąże się z różnymi czynnikami. W wielu przypadkach na udar zapadają osoby otyłe i z nadwagą, których dieta jest zbyt tłusta i obfituje w produkty pochodzenia zwierzęcego. Większość pacjentów po udarach to osoby, które przekroczyły 65. rok życia, zatem istotny w przypadku udarów jest również wiek pacjenta. Zachorowaniu na udar sprzyja także zbyt wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca, ale także choroby układu krążenia czy choroby serca, które zwiększają ryzyko zachorowania. Na udar mogą zachorować osoby, które już wcześniej przeszły udar lub u których dochodziło do mikroudarów, ale także osoby ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu, stosujące doustną antykoncepcję czy też leczące się lekami sterydowymi.

Udar mózgu – przyczyny pozamedyczne

Choć najczęściej mówi się o udarach w kontekście innych chorób, to należy również pamiętać, że ryzyko zachorowania na udar zwiększa się u niektórych pacjentów. I tak pacjenci, którzy palą papierosy, zapadają na udar 20 razy częściej niż pacjenci niepalący. Natomiast jeśli pacjent palący ma dodatkowo wysokie ciśnienie, to ryzyko zachorowania w porównaniu do osób palących z normalnym ciśnieniem jest wyższe już tylko 5 razy. Duże znaczenie przy zachorowaniu na udar ma siedzący tryb życia, jak i nadużywanie soli w diecie. Według badań ograniczenie spożycia soli pozwoliło na uniknięcie 20% udarów. Na udary częściej także zapadają osoby, które nadużywają alkoholu.

Czym jest udar?

Udary powodują różne czynniki, niemniej jednak warto również pamiętać, że 80% wszystkich udarów, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarzy, to udary niedokrwienne. Ten rodzaj udarów jest spowodowany powstaniem zatoru w tętnicy czy w żyle. Taki skrzep, po oderwaniu się od naczynia krwionośnego, przedostaje się wraz z krwią do mózgu, gdzie blokuje dostęp tlenu do jakiejś części mózgu, doprowadzając jednocześnie do jego obumarcia. Skrzep może również powstać bezpośrednio w mózgu.

Leczenie takich udarów polega na zlokalizowaniu skrzepu i jego usunięciu lub na podaniu leków na rozrzedzenie krwi, co zmniejszy ryzyko powstania kolejnych skrzepów. Pozostałe 20% udarów to udary krwotoczne, do których dochodzi z powodu pęknięcia naczynia w mózgu. Leczenie takich udarów polega na zamknięciu naczynia krwionośnego. Przy udarach ważne jest rozpoczęcie leczenia w możliwie najkrótszym czasie po powstaniu udaru, bowiem jedynie u 50% chorych po udarach nie ma potrzeby sięgania po specjalistyczną pomoc w codziennym funkcjonowaniu.

W wielu przypadkach u chorych daje się zaobserwować określone rodzaje objawów, pozwalających na przyspieszenie hospitalizacji. Nagły ból głowy, problemy z mówieniem, ale również paraliż czy niedowład jednej strony ciała mogą świadczyć o tym, że pacjent właśnie przechodzi przez udar mózgu. U niektórych chorych dochodzi do tego nawet utrata świadomości, która jest charakterystyczna dla udaru krwotocznego.